Wielu, jeśli nie wszyscy, wie o plotkach. Intuicyjnie kojarzymy je z przekazywaniem fałszywych lub niedokładnych informacji. Jednak zjawisko pojawiania się i rozprzestrzeniania plotek nie zostało jeszcze zbadane.
Od czasów starożytnych plotki były wykorzystywane jako narzędzie walki ideologicznej lub politycznej. Na poziomie codziennym pogłoski to przekazywanie świadomie fałszywych lub nieumyślnie zniekształconych informacji w celu wyrobienia sobie zdecydowanej opinii na temat lub wydarzenie będące ich tematem.
Jak powstają plotki
Wbrew powszechnemu przekonaniu stopień wiarygodności informacji nie wpływa na to, czy zinterpretujemy otrzymane informacje jako pogłoskę. Podstawowym aspektem klasyfikacji plotek jest to, że są one przekazywane kanałami interpersonalnymi.
Oczywiście nie wszystkie informacje uzyskane w ten sposób są pogłoskami. Jeśli w rozmowie ze znajomymi lub przyjaciółmi podano ocenę jakichkolwiek wydarzeń, sformułowano koncepcje filozoficzne lub religijne, pokazano stosunek do wspólnych znajomych - nie można tego nazwać plotkami. Jednocześnie, gdy przekazywane są informacje na temat nieznany wcześniej rozmówcy i są one uzupełniane osobistą oceną lub powołaniem się na miarodajną opinię eksperta, zaczynają krążyć pogłoski. W rzeczywistości, aby pojawiły się plotki, konieczne są dwa warunki: obecność nowych informacji o temacie i kanałów ich rozpowszechniania.
Po co badać plotki
Znaczenie tej pracy wynika z następujących okoliczności:
- plotki są ważnym źródłem informacji o postawach politycznych, postawach obywateli wobec przywództwa kraju i rzeczywistych wartościach ludności;
- plotki są katalizatorem zmian społecznych i politycznych, prowokują do wystąpienia pewnych wydarzeń;
- plotki kształtują pewne nastroje ludności, przyczyniają się do zmiany priorytetów lub zmiany społecznie akceptowanych stereotypów zachowań obywateli.
Rola plotek rośnie zwłaszcza w kontekście braku informacji. Ich analiza pozwala odtworzyć obraz umysłów ludności bliski rzeczywistości, a także pozwala manipulować nastrojami i preferencjami obywateli.
Jak krążą plotki?
W trakcie rozpowszechniania plotki jej fabuła (fabuła) ulega pewnym zmianom. Eksperci identyfikują trzy trendy w transformacji plotek:
- wygładzenie - podczas emisji można pominąć niektóre szczegóły wydarzenia, które są nieistotne w oczach określonej publiczności, historia wysłuchania staje się jaśniejsza i bardziej dynamiczna;
- wyostrzanie - podkreślane są ważne szczegóły, zwiększa się ich skala i znaczenie, dodawane są niuanse przyczyniające się do jego funkcjonalizacji;
- adaptacja - poszczególne detale fabuły są dostosowywane do stereotypów i postaw, czasami całkowicie zmieniając sens słyszenia.
Na przykład w pogłosce o wypadku samochodowym szczegóły miejsca wypadku mogą zniknąć z powodu wygładzenia. W wyniku ostrzenia 1-2 ofiary tragedii mogą zostać przekształcone w „górę trupów”, a efektem adaptacji może być przekształcenie zwykłego wypadku drogowego w zbrodniczą „ostateczną rozgrywkę”.
