Ludzkie szaleństwa nie mogą nie wzbudzić szczególnej uwagi społeczeństwa. Z historii Rosji zdarzają się przypadki, gdy święci głupcy zwracali uwagę samych carów. Jakie jest znaczenie zachowania tych ludzi? Odpowiedź może być znacznie bardziej złożona niż samo pytanie.
Kim są święci głupcy?
We współczesnym społeczeństwie jednostki mogą doświadczać różnych zaburzeń psychicznych. Brak równowagi i szaleństwo są czasami przypisywane patologii klinicznej. Samo imię „święty głupiec” oznacza szalony, głupi. Ale ten termin jest używany w większym stopniu nie dla osób cierpiących na psychiczne zaburzenia osobowości, ale jako żart z osoby, której zachowanie wywołuje uśmiech. W zwykłych ludziach zwykłych wiejskich głupców można by nazwać świętymi głupcami.
Zupełnie inny stosunek do świętych głupców kanonizowanych przez Kościół. Głupota jest rodzajem duchowego wyczynu człowieka. W tym sensie jest to rozumiane jako szaleństwo ze względu na Chrystusa, dobrowolny wyczyn pokory. Należy zauważyć, że ta kolejność świętych pojawia się właśnie w Rosji. To właśnie tutaj głupota jest tak żywo przedstawiana jako wzniosła i wskazuje na różne poważne problemy społeczne pod pozorem wyimaginowanego szaleństwa.
Dla porównania z kilkudziesięciu świętych głupców tylko sześciu pracowało w innych krajach. Okazuje się więc, że święci głupcy to święci ludzie kanonizowani przez Kościół. Ich szalone zachowanie zachęciło ludzi do przyjrzenia się problemom duchowym, które istnieją w społeczeństwie.
Pierwsza wzmianka o świętych głupcach pochodzi z XI wieku. Źródła hagiograficzne wskazują na Izaaka z Peczerskiego, który ascetował w słynnej Ławrze Kijowskiej. Później, przez kilka wieków, wyczyn głupoty nie jest wspominany w historii. Ale już w XV-XVII wieku ten rodzaj świętości zaczął rozkwitać w Rosji. Znanych jest wiele imion osób, które Kościół wysławia jako wielcy wyznawcy pobożności. Co więcej, ich zachowanie mogło wywołać wiele pytań ze strony innych. Wasilij z Moskwy Błogosławiony jest uważany za jednego z najsłynniejszych świętych głupców. Na jego cześć zbudowano słynną świątynię w Moskwie na głównym placu kraju. W historii zachowały się również imiona Procopiusa Ustyuzhsky'ego i Michaiła Klopskiego.
Głupcy popełniali szalone czyny. Na przykład na targu mogli rzucać w ludzi kapustą. Ale warto odróżnić głupotę ze względu na Chrystusa od głupoty wrodzonej (szaleństwa). Chrześcijańscy święci głupcy byli zwykle wędrownymi mnichami.
Historycznie rzecz biorąc, w Rosji bufonów i klaunów, którzy bawili książęce pałace i swoim śmiesznym zachowaniem cieszyli bojarów, można było również nazwać świętymi głupcami. Przeciwieństwem tego jest głupota ze względu na Chrystusa. Przeciwnie, tacy święci głupcy potępiali bojarów, książąt i samych królów za grzechy.
Jakie jest znaczenie głupoty ze względu na Chrystusa?
Świętych głupców nigdy nie nazywano głupimi lub szalonymi. Wręcz przeciwnie, niektórzy z nich byli wystarczająco wykształceni, inni pisali książki o wyczynach duchowych. Nie jest tak łatwo zagłębić się w tajemnicę świętej głupoty w Rosji. Faktem jest, że święci głupcy ze względu na Chrystusa świadomie przyjęli taki obraz, aby ukryć pod nim swoją świętość. To był rodzaj osobistej pokory. W szalonych działaniach takich ludzi odnaleźli ukryte znaczenie. Było to potępienie głupoty tego świata pod przykrywką wyimaginowanego szaleństwa.
Święci głupcy mogliby być szanowani przez wielkich przywódców Rosji. Na przykład car Iwan Groźny znał osobiście Bazylego Błogosławionego. Ten ostatni potępił króla za jego grzechy, ale za to nie został nawet stracony.
Samo zjawisko głupoty ze względu na Chrystusa, jako rodzaj świętości, nie zostało jeszcze w pełni zrozumiane i wyjaśnione przez nauki świeckie. Święci głupcy, którzy wzięli na siebie wyczyn dobrowolnego pojawienia się szaleńców, wciąż przyciągają uwagę psychologów, filozofów i teologów.
