Natura Ziemi jest niesamowita i różnorodna. Istnieje wiele miejsc i zjawisk, które wywołują w człowieku najróżniejsze uczucia - od zachwytu i czci dla sił natury po panikę i przerażenie. Dzisiaj nauka zbadała i wyjaśniła większość zjawisk naturalnych, jednak człowiek nie jest w stanie zapobiec wielu z nich, a on sam mimowolnie prowokuje występowanie niektórych. Ruchome piaski – zjawisko, które od dawna pozostaje tajemnicą – nie jest szczególnie spektakularne i majestatyczne. Ale ludzie, którym udało się wydostać z piaszczystej niewoli, z przerażeniem wspominają taką „przygodę”.
Należy od razu powiedzieć, że powszechna opinia, że ruchome piaski mogą ciągnąć człowieka na oślep, jest przesadą. Są jednak naprawdę niebezpieczne, ponieważ bardzo trudno jest uwolnić się bez pomocy. Uwięzieni w piasku ludzie umierali z powodu odwodnienia, oparzeń słonecznych, utonęli podczas przypływów, ponieważ nie zdążyli ich uratować na czas.
Jak powstają ruchome piaski
Absolutnie niemożliwe jest proste, naoczne stwierdzenie, że miejsce przed tobą jest śmiertelnie niebezpieczne. Słońce wysusza wierzchnią warstwę piasku, czasami pojawia się na niej nawet jakaś roślinność. Wydaje się, że to najzwyklejszy piasek. Właściwie tak jest – zwyczajnie, tylko bardzo drobno, jak kurz.
Główną przyczyną występowania tego zjawiska jest to, że właściwości piasku suchego i mokrego są różne i silnie zależą od ilości zawartej w nim wody. Piasek suchy jest sypki, ponieważ siły adhezji pomiędzy poszczególnymi ziarnami piasku wynikają jedynie z nierówności ich powierzchni. Jeśli piasek zostanie zwilżony, siły przyczepności wzrosną wielokrotnie. Woda pokrywa ziarna piasku cienką warstwą, której siły napięcia powierzchniowego powodują ich sklejanie. Jednocześnie znaczna część przestrzeni pomiędzy poszczególnymi ziarnami piasku pozostaje wypełniona powietrzem.
Jeśli woda całkowicie wypełni przestrzeń między ziarnami piasku, siły napięcia powierzchniowego przestają działać. Powstaje płynna i lepka mieszanina wody z piaskiem. Zresztą wyjątkowe właściwości ruchomych piasków – zdolność do szybkiego „wysysania” swoich ofiar, a następnie trzymania ich dosłownie w kamiennej niewoli – tłumaczy się właśnie wysoką wilgotnością.
Dlaczego ruchome piaski „ciągną się”
Piasek porusza się szybko, jeśli pod nim znajduje się dość potężne podziemne źródło. Strumień wody poruszający się w górę niejako „podrywa” piaszczystą powierzchnię nad nią. Wzajemne ułożenie ziaren piasku staje się niestabilne, ale jednak pozostaje. Jeśli człowiek stanie na takiej powierzchni, cała konstrukcja zawali się pod jego ciężarem.
Ziarna piasku poruszają się wraz z ciałem poszkodowanego. Zmienia się struktura masy piaskowej. Teraz ziarna piasku są mocno do siebie dociśnięte, a siły napięcia powierzchniowego filmu wodnego tworzą wokół jego nóg żelbetową ramę. Ponieważ między ziarnami piasku nie ma powietrza, każdy ruch tworzy rozrzedzoną przestrzeń. Mokry piasek, który ma dużą lepkość, nie ma czasu na wypełnienie ubytków powstałych podczas ruchu, a siła ciśnienia atmosferycznego ma tendencję do cofania przesuwającego się ciała. Wydaje się, że piasek uzależnia.
Naukowcy uważają, że ładunki statyczne pochodzące z tarcia ziaren piasku są kolejnym powodem powstawania ruchomych piasków. Ponieważ wszystkie mają tę samą nazwę, przyczepność między ziarnami piasku jest osłabiona.
