Socjalizacja jest ogólnie rozumiana jako proces, w którym człowiek akceptuje pewne stereotypy behawioralne, postawy, różne normy i wartości społeczne, a także zdobywa wiedzę i umiejętności, które przyczyniają się do pomyślnego funkcjonowania w społeczeństwie.
Socjalizacja jako zjawisko społeczne
Socjalizacja to proces, w którym osoba akceptuje normy swojej grupy, poprzez budowanie własnego „ja”, kształtuje się wyjątkowość osoby jako osoby, poprzez przyjmowanie stereotypów zachowań, norm społecznych i wartości, które przyczyniają się do pomyślnego funkcjonowania w społeczeństwie. Socjalizacja obejmuje takie procesy jak zapoznawanie się z kulturą, edukacją i wychowaniem, dzięki którym jednostka nabiera charakteru społecznego i staje się zdolna do uczestniczenia w życiu społecznym. W proces socjalizacji jednostki zaangażowany jest bliski krąg – rodzina, przyjaciele, media itp.
Socjalizacja jako zjawisko społeczne w psychologii obcej
W teorii R. Harolda socjalizacja dorosłych była rozpatrywana niezależnie od socjalizacji dzieci i rozumiana jako proces wykorzeniający postawy dzieci, w szczególności odrzucanie mitów. Z punktu widzenia podejścia socjogenetycznego socjalizacja była rozumiana jako cecha rozwoju osobowości, zależna od struktury społeczeństwa i najbliższego otoczenia. W oparciu o tę teorię jednostka rodzi się jako istota biologiczna, a jako osoba powstaje tylko pod wpływem społeczeństwa i społecznych warunków życia. Kolejną teorią, z pogranicza podejścia socjogenetycznego, jest teoria uczenia się. W rezultacie rozważa życie jednostki, poparte nauką i opanowaniem określonej wiedzy, umiejętności i zdolności.
Z kolei teoria ról głosi, że jednostka musi wybrać dla siebie już istniejący model zachowania, zwany rolą. Role są określane przez pozycję w społeczeństwie. Odzwierciedlają specyfikę zachowania jednostki i jej relacji z innymi.
Socjalizacja jako zjawisko społeczne w psychologii rosyjskiej
W ramach rosyjskiej psychologii rozważa się szereg czynników, które bezpośrednio wpływają na życie społeczne jednostki. Na socjalizację wpływa wiele czynników. Należą do nich państwo, kultura, społeczeństwo (czynniki makro), rodzina, instytucje edukacyjne, kościół (czynniki mikro), przynależność etniczna i religijna, położenie geograficzne, środki masowego przekazu (mezofaktory). Również psychologowie krajowi przywiązywali dużą wagę do rozwoju społecznego. Postrzegali ten proces jako przyswajanie przez jednostkę norm społecznych i postaw behawioralnych, zasad zachowania, komunikacji i interakcji z innymi.
