Kichająca małpa birmańska była jednym z dziesięciu najważniejszych niezwykłych odkryć w biologii w 2011 roku. Lista ta jest corocznie opracowywana przez Międzynarodowy Instytut Badań nad Gatunkami (USA, Arizona) w celu zwrócenia uwagi na badania naukowe.
W górach Myanmaru (północna Birma) odkryto nowy gatunek chudych małp z zadartym nosem. Ten naczelny słynie z kichania podczas deszczu.
Poszukiwania kichającej małpy rozpoczęły się, gdy zoologowie odkryli niezwykłego naczelnego z wystającymi wargami i zadartym nosem. Podczas prac grupy naukowców z dziedziny biologii pod kierownictwem Ngi Lewina (z Myanmar Nature Conservation Association) ustalili, że siedlisko tej małpy znajduje się w regionie Kachin (dolina rzeki Mau, północna Birma) przy ul. wysokość tysiąc siedemset - trzy tysiące dwieście metrów nad poziomem morza i ma tylko dwieście siedemdziesiąt kilometrów kwadratowych.
Odkryto cztery populacje naczelnych, w których naukowcy naliczyli około trzystu trzydziestu osobników tego gatunku. To pozwoliło im zaklasyfikować je jako zwierzęta zagrożone. Siedlisko małp jest odizolowane od innych gatunków naczelnych pasmami górskimi i rzekami, więc odkryto je dopiero niedawno.
Jak opisuje uczestnik wyprawy, prymatolog Thomas Greisman, kichająca małpa ma czarne futro, w uszach i podbródku wyrastają kępki białej wełny. Wzrost dorosłego zwierzęcia wynosi sześćdziesiąt centymetrów. Naczelny ma długi ogon (stanowi sto czterdzieści procent długości ciała).
Nos małpy jest tak zadarty, że gdy pada deszcz, wpada do niego woda, a zwierzę głośno kicha. W tym celu nazywano ją „kichaniem”. Naczelne łatwo wykryć po odgłosach kichania, dlatego w deszczowe dni starają się siedzieć z głową schowaną między kolanami. Miejscowi nazywają te zwierzęta w tłumaczeniu z ich dialektu - „małpa z odwróconą twarzą”.
Nowy gatunek został nazwany Rhinopithecus strykeri, na cześć Johna Strykera, prezesa i założyciela Fundacji Arku, która wspiera badania naukowe. Thomas Greisman wyraził również zaniepokojenie, że małpy z zadartym nosem mogą zniknąć z powodu zagospodarowania tego obszaru północnej Birmy pod budowę dróg i dużych tam.
