W codziennym słownictwie nagromadziła się tak ogromna liczba różnych zapożyczeń z innych języków, że nie zawsze udaje się zrozumieć ich znaczenie. Niektóre z tych znaczeń to „de facto” i „de jure”.
Wyrażenia „de facto” i „de jure” są używane głównie w słowniku prawniczym, a także w celu wyjaśnienia zakresu, w jakim przyjęte prawa lub postawy są uprawnione w społeczeństwie. Są często używane w środowisku politycznym.
Co to jest „de facto”
Przetłumaczone z łaciny „de facto” oznacza, że dana akcja ma miejsce „w rzeczywistości”, „w rzeczywistości”. Może również oznaczać prostą kwalifikację „w zasadzie” lub „w praktyce”. W tych znaczeniach użycie wyrażenia jest dopuszczalne nawet w mowie potocznej, aby błyszczeć inteligencją i znajomością łaciny. Ale w praktyce prawniczej „de facto” ma bardziej określone i precyzyjne znaczenie. W ten sposób wskazuje się postawy lub działania, które istnieją i są stosowane w praktyce, ale nie są oficjalnie zalegalizowane. Na przykład de facto w tym miejscu odbywa się handel, ale nie ma na to zezwoleń, które mogłyby świadczyć o legalności tego działania.
„De facto” nie musi wiązać się wyłącznie z wykonywaniem czynności prawnych, wyrażenie to może mieć wpływ na zwykłe normy czy przepisy. Powiedzmy, że instrukcje mówią o jednym zestawie funkcji urządzenia, ale de facto jest on prezentowany zupełnie inaczej.
Jak stosuje się „de jure”
Termin „de jure” oznacza „zgodnie z prawem” lub „zgodnie z prawem”. W przeciwieństwie do wyrażenia „de facto”, którego można używać w mowie potocznej, „de jure” prawie zawsze jest używane wyłącznie przez prawników lub polityków – czyli tych, którzy są bezpośrednio związani z prawem. Jeśli zasada lub prawo zostanie oficjalnie ustanowione, to jego wdrożenie nazywa się „de jure”. Istnieje również praktyka, gdy czynność z „de facto” przechodzi w „de jure” – czyli wcześniej nieoficjalna czynność lub zasada została zalegalizowana na papierze.
Pojęcia „de facto” i „de jure” często są sobie przeciwstawne. Rzeczywiście, jeśli chodzi o legalność i stan faktyczny, to taki sprzeciw jest dopuszczalny. Często zdarza się, że decyzja jest podejmowana i wykonywana niezgodnie z podstawą prawną, czyli jest wykonywana tylko „de facto”. Znana jest również sytuacja odwrotna, kiedy decyzje podejmowane „de jure” nie znajdują praktycznego zastosowania, nie są respektowane przez ludność. Nie można jednak twierdzić, że te dwa wyrażenia są antonimami. Zdarzają się przecież sytuacje, w których respektowana jest zarówno legalność, jak i sama czynność jest wykonywana, czyli dochodzi do połączenia „de facto” i „de jure”
