Postmodernizm to nurt filozofii i sztuki drugiej połowy XX wieku. Postmodernizm charakteryzuje się nietypowością na tle poprzedzających ją etapów i zjawisk w życiu umysłowym i kulturalnym społeczeństwa.
Interesujące jest to, że postmodernizm pozycjonuje się jako dystansujący się zarówno od tradycji klasycznej, jak i nieklasycznej, będąc raczej postmodernistycznym lub post-nieklasycznym.
Z historii terminu
Uważa się, że pojawienie się postmodernizmu nastąpiło w latach 60. i 70. XX wieku. Powstaje jako logiczna reakcja na kryzys idei epoki nowożytnej. Impulsu dała też tak zwana „śmierć” superfundamentów: Bóg (Nietzsche), autor (Barthes), człowiek (humanitaryzm).
Ten sam termin został po raz pierwszy użyty w dobie I wojny światowej w pracy R. Panvitsa z 1917 r. pt. „Kryzys kultury europejskiej”. Później, w 1934 roku, termin ten podjął krytyk literacki F. de Onis w swojej pracy nad antologią poezji hiszpańskiej i latynoamerykańskiej. Onis użył tego terminu w kontekście odpowiedzi na zasady modernizmu. Udało im się jednak nadać tej koncepcji nawet ogólny sens kulturowy, jako symbol końca zachodniej dominacji w religii i kulturze (Arnold Toynbee „Zrozumienie historii”).
Postmodernizm pojawił się więc w opozycji do modernizmu, dostępny i zrozumiały tylko dla wybranych przedstawicieli społeczeństwa. Mówiąc najprościej, umieszczając wszystko w osławionej, żartobliwej formie, postmodernizm osiąga zniwelowanie różnic między masą a elitą, czyli spycha elitę w masy.
Filozoficzny postmodernizm
Postmodernizm w filozofii charakteryzuje się wyraźną grawitacją nie ku sferze naukowej, ale ku sztuce. Pojęcie filozoficzne nie tylko zaczyna zajmować pozycje marginalne w stosunku do wszystkiego, co naukowe, ale demonstruje całkowity chaos pojęciowy.
„Filozofia odnowiona” zniechęca swoim zaprzeczeniem. Zgodnie z filozofią postmodernizmu sama idea obiektywizmu i rzetelności jest absurdalna. Z tego powodu postmodernizm postrzegany jest jako dyskurs marginalny i irracjonalny, za którym z reguły nic nie stoi.
Według Baudrillarda estetyka klasyczna opierała się na takich fundamentalnych fundamentach, jak: edukacja, niepodważalna autentyczność i rzetelność, a także transcendencja i ustalony system wartości. Podmiot jest identyczny z twórcą, jest źródłem wyobraźni i „ucieleśnieniem” idei. Istota postmodernizmu tkwi w estetyce simulakrum („kopia, która w rzeczywistości nie ma oryginału”). Charakteryzuje się sztucznością i powierzchownością, antyhierarchią i brakiem głębokich implikacji.
Postmodernizm w sztuce
W odniesieniu do art. Z jednej strony następuje wyraźna utrata tradycji artystycznych, co wyklucza jakąkolwiek ciągłość. Z drugiej strony istnieje autentyczny związek z modą, kulturą filmową i grafiką reklamową. Jedyną i niepodważalną wartością była afirmacja wolności artysty, absolutna i nieograniczona.
