Bardzo często można usłyszeć niepochlebny komentarz na temat osoby, który będzie brzmiał tak: „Tak, to prawdziwy mizantrop”. Dlaczego to słowo ma nie do końca pozytywną konotację semantyczną, można zrozumieć, jeśli weźmiemy pod uwagę pojęcie mizantropii.
Mizantropia w wielu książkach i słownikach tłumaczona jest następująco: „nienawiść”, „niechęć, pogarda”. Uważa się, że mizantropia to odrzucenie przez człowieka innych ludzi, wyobcowanie w społeczeństwie, przejaw nieodpartej wrogości wobec innych ludzi.
Perfekcjoniści
Z reguły osoba ze skłonnością do mizantropii jest od razu widoczna: nie lubi komunikacji, unika rozmów z nieznajomymi, najczęściej ma wąski krąg przyjaciół lub wcale. Tacy ludzie są bardzo krytyczni i nietolerancyjni wobec innych, często mają bardzo paskudny charakter i dlatego żyją w samotności.
Mizantropia nie jest chorobą ani zboczeniem psychicznym, nie jest dana z natury, ale nabytą cechą charakteru, która niekoniecznie będzie dominować, dlatego psychologowie często mówią o tzw. ukrytych mizantropach – osobach adekwatnych do społeczeństwa, ale krytycznych innych, sami …
Mizantropia często prowadzi do niemożności przystosowania się w społeczeństwie innych ludzi, może być filozofią życia lub konsekwencją rozczarowania życiem, ludźmi, fundamentami społecznymi. Ta cecha może tkwić również w osobach perfekcjonistów, tj. tych, którzy stawiają innym nadmierne wymagania. Niemożność uzyskania wyniku odpowiadającego ich potrzebom skłania perfekcjonistów do myślenia o niedoskonałości świata i ludzi, do ich niechęci.
Idealiści
Innym typem mizantropa jest idealista. Tworzą swój idealny świat i ludzi w nim. To jest ich główny problem. Kiedy idealiści skonfrontowani są z rzeczywistością, ich obraz idealności załamuje się. Nieugiętość wobec niedociągnięć ludzi odpycha ich i narusza komfort psychiczny, ponieważ idealiści mizantropów to z reguły ludzie o dobrej organizacji psychicznej.
Warto zauważyć, że istnieje wiele znanych osób, dla których ich mizantropowa charakterystyka nie przeszkodziła im w zdobyciu szacunku w społeczeństwie, wśród nich tacy jak Bill Murray, Ambrose Gwynneth Bierce, Alexander Gordon, Jegor Letov. Ich pola działania są bardzo zróżnicowane – od aktorstwa, pisarstwa, dziennikarstwa po śpiew.
Ciekawe, że psychologowie widzą w niechęci do innych przyczynę niechęci do siebie. Oznacza to, że w rzeczywistości ci ludzie nie kochają siebie, denerwują ich własne słabe cechy, dlatego znajdując nawet najmniejszą manifestację tych cech u innych ludzi, popadają w stan gniewu. Oczywiście takie zachowanie jest przejawem słabości, ale często przeradza się w chęć samodoskonalenia.
W mizantropach praktycznie nie ma uczucia współczucia i empatii dla innych ludzi, są oni niezwykle obojętni na problemy innych ludzi.