„Tam jest pochowany pies!” - tak mówią, gdy chcą podkreślić, że wskazówka została w końcu odnaleziona, wreszcie udało się dotrzeć do sedna prawdziwych przyczyn niektórych zdarzeń. Skąd wzięło się to wyrażenie?
Nie ma zgody co do pochodzenia tego hasła. Mówią o co najmniej trzech „psach”, a tylko w dwóch przypadkach tak naprawdę chodzi o to zwierzę.
Pies Xanthippus
Jedna z wersji nawiązuje do czasów starożytności, a dokładniej do epoki wojen grecko-perskich. W 480 roku armia perskiego króla Kserksesa przeniosła się do Aten. Grecka flota stawiała opór, koncentrując się w wąskiej cieśninie oddzielającej wyspę Salamis od lądu. Dowodził nim ateński Ksanthippus, syn Arifrona. Ten człowiek jest również znany z tego, że jego synem był słynny ateński dowódca i mąż stanu Perykles.
Przebywanie w Atenach było bardzo niebezpieczne i postanowiono ewakuować ludność cywilną do Salaminy. Wraz z nimi Xanthippus wysłał swojego ukochanego psa. Ale oddane zwierzę nie chciało opuścić właściciela. Pies rzucił się ze statku do morza i popłynął z powrotem do Xanthippus. Taki wyczyn okazał się poza siłami psa, natychmiast zmarła z wycieńczenia.
Ksanthippus, wstrząśnięty oddaniem swojego czworonożnego przyjaciela, wzniósł psu pomnik. Było wielu, którzy chcieli na to spojrzeć i wykrzykiwali: „Tutaj jest pochowany pies!”, Osiągając cel swojej podróży.
Pies Zygmunta Altensheiga
Podobną historię opowiada austriacki żołnierz Zygmunt Altenscheig. Ten człowiek miał również ukochanego psa, który towarzyszył właścicielowi we wszystkich kampaniach wojskowych. Kiedyś pies nawet uratował życie Zygmuntowi, ale ona sama umarła. Stało się to w Holandii. Wdzięczny właściciel uroczyście pochował swojego ukochanego psa i – jak kiedyś Xantippus – postawił na jego grobie pomnik. Ale później nie było łatwo go znaleźć, a gdy kolejny podróżnik nadal mu się to udało, wykrzyknął entuzjastycznie: „A więc tutaj jest pochowany pies!”
Czy był pies?
Przedstawione powyżej hipotezy sugerują, że pochodzenie tej jednostki frazeologicznej wiąże się z pewnymi bardzo realnymi psami. Inną sprawą jest to, jak dokładne są historycznie historie z nimi związane. Ale niektórzy badacze są przekonani, że hasło nie jest tak naprawdę związane z żadnym psem. Mogło pochodzić z żargonu poszukiwaczy skarbów.
Poszukiwania skarbów zawsze otaczała tajemnicza aureola. Wierzono, że na skarby zostały nałożone zaklęcia, grożące porywaczem różnego rodzaju kłopoty, że są strzeżone przez złe duchy. I tu w grę wchodzi starożytna zasada: im mniej duchy wiedzą o ludzkich sprawach, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że coś skrzywdzą. Aby oszukać złe duchy strzegące skarbów, poszukiwacze skarbów alegorycznie dyskutowali o swoich sprawach, w szczególności skarb w ich mowie nazywano „psem”. A zatem „tu jest zakopany pies” – oznacza to „tu jest zakopany skarb”.
