Przyszłość Rosji martwi nie tylko jej obywateli, ale także tych, którzy planują rozwój relacji z tym największym państwem na świecie. Socjologowie i politycy krajowi i zachodni uważnie przyglądają się współczesnym trendom w rozwoju Rosji i przedstawiają własne prognozy, które często są ze sobą sprzeczne.
Demografia kraju: prognozy rozczarowują
Dość pesymistyczne prognozy dotyczące przyszłej sytuacji demograficznej w Rosji. Od początku lat 90. ubiegłego wieku populacja kraju zmniejszyła się o około siedem milionów osób. Ten trend prawdopodobnie się utrzyma. Podejmowane przez władze działania stymulujące przyrost naturalny i powrót do Rosji byłych obywateli mieszkających obecnie w krajach WNP nie przyniosły jeszcze pożądanych rezultatów.
Naukowcy uważają również, że szybkie starzenie się społeczeństwa jest negatywnym czynnikiem demograficznym. Średnia długość życia pozostaje niska, a ogólny stan zdrowia obywateli pogarsza się. Jeśli nie zostaną podjęte środki zaradcze, w nadchodzących dziesięcioleciach kraj doświadczy niedoboru własnych zasobów pracy i stanie przed koniecznością stymulowania migracji zarobkowej z krajów sąsiednich.
Upadek gospodarki towarowej
Wiele do życzenia pozostawia też charakter i trendy rozwojowe rosyjskiej gospodarki. W dziedzinie wydobycia i eksportu surowców za granicę nadal znajdują się znaki rozpoznawcze kręgów rządzących krajem. Zasoby ropy naftowej i gazu wydają się bogate i ogromne, ale każdy rozsądny człowiek wyraźnie rozumie, że nie są nieograniczone.
Według niektórych szacunków Rosji wystarczy ropy na dwie–trzy dekady, o ile utrzymane zostaną obecne tempo wydobycia. Możemy się tylko domyślać, co dalej stanie się z gospodarką.
Przyszłość dzisiejszej rosyjskiej gospodarki w dużej mierze zadecyduje o powodzeniu badań nad rozwojem nowych źródeł energii. Jeśli w tej dziedzinie na świecie nastąpią znaczące przełomy, rosyjskie surowce nie będą już poszukiwane na Zachodzie. Zniknie główne źródło zasilenia rosyjskiego budżetu. Inną sprawą jest wymyślanie i wprowadzanie tanich źródeł alternatywnej energii w samej Rosji.
Przyszłość należy do nauki
Ekonomiści uważają skrajnie niski potencjał innowacyjny i modernizacyjny Rosji za czynnik negatywny z punktu widzenia prognoz. Gospodarka oparta na towarach nie potrzebuje innowacji. W efekcie Rosja straci wszelkie szanse na zostanie liderem światowej gospodarki, nastawionej na wysokie technologie. W najlepszym razie Rosja stanie się platformą dla zagranicznych eksperymentów marketingowych.
Decydującym czynnikiem może być tu jedynie gwałtowny wzrost poziomu wykształcenia ludności i odbudowa częściowo zniszczonej sfery naukowej, technicznej i przemysłowej.
Prowadzona przez ostatnie dwie dekady polityka społeczna rządu doprowadziła do odpływu kadr intelektualnych do innych krajów, gdzie jest na nie popyt. Bez rozwoju własnych nauk podstawowych i stosowanych, bez kardynalnej reformy szkolnictwa ogólnego i zawodowego, przed Rosją czeka ponura przyszłość.
