Idea hełmu z rogami często kojarzy się z wizerunkiem surowych wojowników północy – Wikingów. Ten stereotyp pilnie wzmacnia współczesne kino i część powieści pseudohistorycznych.
Mity i legendy nie pojawiają się znikąd. Zawsze mają źródło i zwolenników. Wizerunek wojowniczych mieszkańców północy w rogatych hełmach ukształtował się jeszcze przed początkiem XX wieku i stał się bardzo popularny ze względu na swój smak. Mimo to jest bardzo zdalnie związany z rzeczywistością.
Powstanie mitu rogatych hełmów
W XIX wieku zainteresowanie dziedzictwem historycznym i mitologicznym wzrosło jednocześnie w różnych państwach europejskich. Tak więc w Wielkiej Brytanii legendy o królu Arturze i druidach zyskały nową sławę, w Niemczech popularny stał się motyw średniowiecznych rycerzy krzyżackich. Skandynawowie, również nieobcy odrodzeniu mitologii, zajęli się badaniem starożytnych heroicznych sag.
To wśród nich odnaleziono Sagę Fridtjofa, stworzoną w starożytnej Islandii i przedrukowaną ilustracją szwedzkiego artysty Gustava Malströma. Na figurze nakrycie głowy bohatera zostało ozdobione smoczymi skrzydłami i małymi rogami. Po 1825 roku saga zyskała popularność nie tylko w domu, a słowo „Viking” po raz pierwszy zadomowiło się w języku angielskim (wcześniej używano słów „Dane”, „Norman”) w połączeniu z niezapomnianym obrazem wizualnym.
Realia historyczne
Jedyny oryginalny hełm z epoki wikingów z X wieku został znaleziony w Norwegii podczas wykopalisk w kopcu grobowym. Nie ma na nim rogów. Przypomina okrągłą czapkę wykonaną z żelaznej płyty z przymocowanymi do niej żelaznymi goglami chroniącymi oczy. Podobne hełmy, datowane na okres przedwikingowy, znaleziono w pochówku Wendla w Valsjord (w regionie Uppland i na Gotlandii w Szwecji). Historycy uważają, że większość Wikingów walczyła albo z gołą głową, albo w prostych skórzanych hełmach. Jeśli używano żelaznych hełmów, to tylko przez starszych przywódców, liderów.
Ci, którzy faktycznie nosili rogate hełmy, byli celtyckimi kapłanami. Rogate hełmy znalezione w Europie nie pochodzą z epoki Wikingów (700-1100), ale z epoki żelaza (800 pne - 100 ne). Najsłynniejszy z nich został znaleziony w Tamizie w latach 60. XIX wieku. Elegancja jego dekoracji sugeruje, że została stworzona nie do wojen, ale do ceremonii. Celtowie mieli bardzo rozpowszechniony zwyczaj takiego ozdabiania głowy podczas różnych ceremonii religijnych ku czci Cerunnosa, boga z porożami. Najprawdopodobniej taki symbol oznaczał płodność i odrodzenie, ponieważ poroża są co roku zrzucane i odrastają.
