Syzyfowa praca to popularne określenie, oznacza ciężką, ale jednocześnie bezużyteczną pracę, która nie przynosi żadnych rezultatów. To wyrażenie przyszło do języka rosyjskiego z mitów starożytnej Grecji.
Mit Syzyfa
Syzyf był synem pana wiatrów, Aeolus. Założył miasto Korynt, gdzie dzięki swojej przebiegłości i zaradności zgromadził ogromne bogactwa. Co więcej, Syzyf oszukiwał i okradał nie tylko zwykłych ludzi, ale także bogów.
Kiedy Syzyf poczuł, że podąża za nim bóg śmierci o imieniu Tanat, który miał zabrać przebiegłego człowieka do mrocznych podziemi, postanowił go oszukać, przemówić i przechytrzyć. Udało się to korynckiemu łobuzowi, który nie tylko oszukał Thanata swoimi słowami, ale także zakuł go w silne kajdany.
Ten wątpliwy wyczyn złamał odwieczny porządek wśród ludzi, ponieważ śmierć po prostu zniknęła. Wraz z nią zniknęły wspaniałe pogrzeby, podczas których krewni zmarłych składali bogom bogate ofiary. Oczywiście nowy porządek im się w ogóle nie podobał, więc Zeus Gromowładny wysłał samego boga wojny, aby uwolnił Thanata. Uwolniony z kajdan bóg śmierci zabrał duszę Syzyfa i zabrał go do królestwa cieni.
Syzyf jednak przewidział taką możliwość i zakazał żonie, aby w tym przypadku nie urządzała pogrzebu, co też uczyniła. Król podziemi Hades i jego żona długo czekali na prezenty pogrzebowe. Ale wtedy przyszedł do nich Syzyf, który poprosił go, aby pozwolił mu zejść na ziemię, aby wytłumaczył żonie, co i jak ma robić, oczywiście po tym obiecał wrócić. Hades wysłał Syzyfa na ziemię, ale on oczywiście nawet nie pomyślał o spełnieniu obietnicy danej bogom. Przebiegły człowiek zebrał swoich przyjaciół i urządził ucztę, podczas której chwalił się, że jako jedyny uciekł z królestwa zmarłych.
Hades po raz drugi wysłał po oszusta Thanata, który teraz na zawsze wrócił Syzyfa do podziemi. Bogowie byli bardzo źli na przebiegłego króla korynckiego, więc zorganizowali mu raczej nieprzyjemne życie pozagrobowe. Syzyf musiał codziennie pchać i toczyć ogromny kamień na szczyt góry, a gdy cel tego procesu był już bliski, ogromny kamień upadł. I trwało to w nieskończoność.
Współczesne znaczenie
To właśnie w tym micie wywodzi się jednostka frazeologiczna „Syzyfowa praca”. Tak więc zwyczajowo mówi się o bezsensownej i bardzo ciężkiej pracy, która nie ma początku ani końca. Czasami podobną konstrukcję stosuje się, gdy mówimy o jakimś widocznym, ale nieosiągalnym celu, który wymaga ciągłego dokładania pewnych wysiłków. W niektórych przypadkach słowa „syzyfowa praca” oznaczają pracę, za którą wynagrodzenie nie odpowiada nakładowi na nią włożonemu.
